Przemówienie senator Alicji Zając w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad
Wysoka Izbo! Szanowni Państwo Senatorowie RP!
Obecnie przedsiębiorcom prowadzącym biznesy komercyjne – rynek otwarty (RO) i zakłady pracy chronionej (ZPChr) – przysługują ze środków PFRON dofinansowania do wynagrodzeń zatrudnionych osób niepełnosprawnych (ON) w jednakowej wysokości: 450 zł na miesiąc w przypadku lekkiego stopnia niepełnosprawności, 1 tysiąc 200 zł na miesiąc w przypadku stopnia umiarkowanego, 1 tysiąc 950 zł na miesiąc w przypadku stopnia znacznego.
Procedowana w Senacie w dniu 11 stycznia 2023 r. ustawa o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – druk nr 886 – podnosi te stawki dla wszystkich wspomnianych przedsiębiorców komercyjnych odpowiednio do 500 zł, 1 tysiąca 350 zł i 2 tysięcy 400 zł na miesiąc. Stawki te w żaden sposób nie preferują zakładów pracy chronionej, które jako jedyne na tym rynku gwarantują osobom niepełnosprawnym opiekę medyczno-rehabilitacyjną oraz liczne zatrudnienie we w pełni dostosowanym i zintegrowanym środowisku pracy, czyli tzw. warunki chronione. Dzięki nim osoby niepełnosprawne mogą pracować mniejszym nakładem sił oraz w miarę szybko regenerować ubytki zdrowia, sprawności lub sił nadwyrężonych pracą.
Praktycznie niczym nierekompensowane od wielu lat koszty spełniania wspomnianych warunków chronionych skutkują rezygnacjami ze statusu zakładu pracy chronionej, co pociąga za sobą likwidację miejsc dla osób niepełnosprawnych. Z ponad 2 tysięcy 600 zakładów pracy chronionej, zatrudniających w 2004 r. ok. 190 tysięcy osób niepełnosprawnych, do końca września 2022 r. pozostało na rynku 683 zakładów pracy chronionej, z zatrudnieniem ok. 83 tysięcy takich osób.
Wysoka Izbo, Szanowni Państwo Senatorowie RP, mając na uwadze powyższe oraz głosy środowiska osób niepełnosprawnych przedstawiam poprawkę społeczną do druku senackiego nr 886 z dnia 11 stycznia 2023 r. i uprzejmie proszę o jej przyjęcie. Dzięki temu prowadzący zakłady pracy chronionej zyskają dodatkowo odpowiednio po 50, 100 i 150 zł na miesiąc w ramach dofinansowania. Jej uchwalenie przyczyni się do zahamowania ubytków tych zakładów z rynku pracy, tym samym do zahamowania likwidacji najlepszych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych na rynku komercyjnym.
Koszt poprawki w 2023 r. to ok. 110 milionów zł. Źródło finansowania: środki PFRON z wpłat obowiązkowych.
Ustawa jest zgodna z ustawodawstwem unijnym, które daje krajom członkowskim całkowitą swobodę w kształtowaniu zachęt dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne.