Uroczystości pogrzebowe Kazimierza Człowiekowskiego ps. „Niemsta”

21 kwietnia 2023 r. w Krośnie odbyły się uroczystości pogrzebowe śp. Kazimierza Człowiekowskiego ps. „Niemsta”.
Uroczystości rozpoczęły się o godz. 11:00 Mszą świetą żałobną w Kościele pw. św. Piotra Apostoła i św. Jana z Dukli w Krośnie pod przewodnictwem ks. bp. Krzysztofa Chudzio, biskupa pomocniczego Archidiecezji Przemyskiej. Mszę świętą z księdzem biskupem współkoncelebrowali ks. prał. Jan Bielec, ks. prał. Andrzej Chmura, ks. prał. Edward Szarek, w uroczystości uczestniczył także ks. kan. Karol Gonet. Po Eucharystii nastąpiło odprowadzenie doczesnych szczątków na miejsce wiecznego spoczynku, na cmentarzu komunalnym przy ul. ks. kard. Stefana Wyszyńskiego w Krośnie.
W uroczystości wzięła udział rodzina z synem Zbigniewem Człowiekowskim na czele. Hołd nieżyjącemu złożyli prof. Krzysztof Szwagrzyk, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, parlamentarzyści: senator Alicja Zając, posłowie Adam Śnieżek, Piotr Babinetz, samorządowcy na czele z prezydentem Miasta Krosna Piotrem Przytockim i Janem Pelczarem, starostą krośnieńskim. Wojewodę podkarpackiego reprezentował Marcin Zaborniak, a marszałka województwa podkarpackiego, Jan Sołek. Byli obecni przedstawiciele środowisk opozycyjnych jak Tadeusz Majchrowicz, zastępca przewodniczącego Komisji Krajowej, a równocześnie przewodniczący Regiou Podkarpackiego NSZZ „Solidarność”, reprezentanci świata nauki oraz kultury, środowisk patriotycznych, żołnierze 21 Brygady Strzelców Podhalańskich i 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej, policjanci, na czele z insp. Stanisławem Sekułą, zastępcą KWP w Rzeszowie, a także mieszkańcy miasta.

Przed rozpoczęciem uroczystej Mszy św. życiorys śp. Kazimierza Człowiekowskiego przedstawił dr hab. Dariusz Iwaneczko, dyrektor IPN Oddział w Rzeszowie, uroczystość prowadził dr Piotr Szopa, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Rzeszowie.

Na podstawie art. 138 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o orderach i odznaczeniach, postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy za wybitne zasługi dla Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej odznaczeni zostali:

Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski pośmiertnie Kazimierz Człowiekowski
Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski pośmiertnie Jadwiga Człowiekowska

Śp. KAZIMIERZ CZŁOWIEKOWSKI ps. „Niemsta” urodził się 13 stycznia 1909 r. w podkrośnieńskich Białobrzegach (obecnie dzielnica Krosna). W czasie II wojny światowej wstąpił do grupy dywersyjnej i brał udział w wielu akcjach zbrojnych wymierzonych wobec okupanta. Po wkroczeniu Sowietów do Krosna został aresztowany w listopadzie 1944 r., pod zarzutem przynależności do AK i zesłany do łagru na Syberię. Pracował w kopalni i przy wrębie. W końcu został zwolniony i wrócił do kraju w listopadzie 1947 r. W lipcu 1949 r. popadł w konflikt z miejscowymi władzami i po aresztowaniu został osadzony w siedzibie krośnieńskiego UB, skąd dokonał brawurowej ucieczki. Od tej pory „Niemsta” ukrywał się na terenie Krosna oraz powiatów krośnieńskiego i brzozowskiego. Redagował i rozsyłał anonimowe listy do działaczy partyjnych i urzędników, wysłał je nawet do korespondenta gazety Nowiny, będącej wtedy organem prasowym komunistów.

Kazimierz wpadł w Niedzielę Wielkanocną 18 kwietnia 1954 r. w czasie zasadzki zorganizowanej przez funkcjonariuszy UB w Krośnie oraz żołnierzy WOP. Wydał go gospodarz z Korczyny, u którego schronił się na strachu. Konfident rano przyszedł na posterunek i zameldował o swoim gościu. „Niemsta” próbował się wymknąć z obławy. Wybiegł z szopy i zaczął się ostrzeliwać. Zaciął mu się jednak pistolet. Został postrzelony w brzuch. Trafił do szpitala WUBP w Rzeszowie. Mimo przeprowadzonej operacji o godz. 3 w nocy, 19 kwietnia zmarł. Żonę – Jadwigę Człowiekowską poinformowano o śmierci męża dopiero kilka tygodni później. Kazimierz Człowiekowski osierocił troje dzieci – córki Barbarę (ur. 1944) i Marię (ur. 1948) oraz syna Zbigniewa (ur. 1951). Ciała nie wydano rodzinie, w tajemnicy wrzucono do bezimiennej mogiły na cmentarzu w Rzeszowie.

We wrześniu 2021 r. podczas prac poszukiwawczych Instytut Pamięci Narodowej odnalazł szczątki Kazimierza Człowiekowskiego. 23 lipca 2022 r. w Belwederze rodzina otrzymała notę identyfikacyjną, którą potwierdza tożsamość zmarłego bohatera. Na uroczystości głos zabrał syn pana Kazimierza. W imieniu rodzin dziękował za wysiłek, który został włożony w poszukiwania i mówił jak wielkie ma to znaczenie: „Wreszcie, po tylu latach będziemy mogli spełnić nasz chrześcijański obowiązek i pochować z godnością i szacunkiem naszych bliskich, na naszych cmentarzach” – mówi Zbigniew Człowiekowski.