Zając Stanisław, mgr prawa, adwokat, poseł I, III, V i VI kadencji Sejmu, senator VII kadencji Senatu, Wicemarszałek Sejmu RP III kadencji. Urodził się l maja 1949 r. w Święcanach, gmina Skołyszyn, jako syn Józefa i Zofii, z domu Kędzior.

W 1956 roku rozpoczął naukę w Szkole Podstawowej w Święcanach, a po jej ukończeniu w 1963 r. zaczął uczęszczać do Liceum Ogólnokształcącego w Bieczu, gdzie złożył egzamin maturalny w 1967 r. W tym samym roku rozpoczął studia stacjonarne na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, które ukończył w 1971 r. uzyskując tytuł magistra prawa.

Po ukończeniu studiów rozpoczął jednocześnie etatową aplikację sędziowską w Sądzie Wojewódzkim w Rzeszowie i pracował jako aplikant sądowy w Sądzie Powiatowym w Jaśle. Aplikację sędziowską zakończył zdaniem egzaminu sędziowskiego, a uzyskawszy pierwszą lokatę wśród wszystkich aplikantów miał możliwość wyboru miejsca pracy w dowolnym sądzie ówczesnego województwa rzeszowskiego. Jako miejsce dalszej pracy wybrał Sąd Powiatowy w Jaśle, gdzie w listopadzie 1973 r. zaczął pracować jako asesor. Pełniąc obowiązki sędziego pracował we wszystkich wydziałach Sądu Powiatowego w Jaśle. W sierpniu 1975 r. otrzymał nominację sędziowską.

W styczniu 1977 r. rozpoczął aplikację adwokacką w Okręgowej Radzie Adwokackiej w Rzeszowie, którą ukończył zdaniem egzaminu adwokackiego. Aplikację odbywał w Krośnie i tu też rozpoczął praktykę adwokacką. W 1984 r. przeniósł się do Jasła. Od 1993 r. pracował jako adwokat w prywatnej kancelarii adwokackiej.

W czasie pracy w charakterze adwokata był związany z środowiskiem opozycyjnym zarówno w mieście, jak i na wsi oraz z NSZZ „Solidarność”. Wielokrotnie występował jako obrońca i pełnomocnik w procesach politycznych, w tym również w okresie stanu wojennego, między innymi przed Sądem Wojewódzkim w Krośnie w procesie pracowników FA „Polmo” w Krośnie, „Stomil” w Sanoku oraz jako jedyny obrońca we wszystkich procesach opozycji z terenu jasielskiego (sprawy Antoniego Pikula, Jerzego Polaka, Wiesława Tomasika, Kazimierza Poniatowskiego, Genowefy Pietrasz, Barbary Kleban i innych). Niezależnie od tego był doradcą NSZZ „Solidarność” w Jaśle oraz wielu księży, występując między innymi w głośnym procesie o zwrot kościoła w Polanach. Wspomnianą pomoc świadczył bezpłatnie. Nie należał do żadnej partii ani stronnictwa politycznego.

W pierwszych wolnych demokratycznych wyborach parlamentarnych przeprowadzonych 27 października 1991 r., został wybrany posłem Sejmu I kadencji w okręgu wyborczym krośnieńsko – przemyskim z listy Wyborczej Akcji Katolickiej. Został członkiem Klubu Poselskiego Zjednoczenia Chrześcijańsko – Narodowego i w czasie I kadencji pracował w stałych komisjach: Sprawiedliwości, jako jej wiceprzewodniczący (współautor wielu ustaw, sprawozdawca Komisji Sprawiedliwości i Ustawodawczej, ustaw z zakresu zmian przepisów prawa karnego, materialnego i procesowego); Polityki Przestrzennej, Budownictwa i Mieszkaniowej. Pracował również w komisjach nadzwyczajnych: Do Zbadania Skutków Stanu Wojennego; Do Badania Wykonania przez Ministra Spraw Wewnętrznych Uchwały Sejmu z dnia 28 maja 1992 r. (tzw. Komisja Lustracyjna); Do Zbadania i Przeciwdziałania Zjawiskom Niegospodarności, Nadużyć i Korupcji w Gospodarce jako wiceprzewodniczący Komisji. Został powołany przez Sejm na oskarżyciela przed Trybunałem Stanu w aferze alkoholowej, z której to funkcji zrezygnował wobec opieszałości i przewlekania postępowania w sprawie bulwersującej społeczeństwo aferze. Podejmował wiele inicjatyw społecznych na rzecz mieszkańców okręgu wyborczego, z którego był posłem.

Po rozwiązaniu Sejmu I kadencji przez ówczesnego Prezydenta RP Lecha Wałęsę w 1993 roku, ponownie ubiegał się o mandat poselski, kandydując do Sejmu z listy Katolickiego Komitetu Wyborczego „Ojczyzna” w okręgu wyborczym obejmującym województwo krośnieńskie.

W wyborach do Sejmu II kadencji wśród 102 kandydatów na posłów w województwie krośnieńskim uzyskał najwyższy wynik. Nie został jednak posłem ze względu na to, że Katolicki Komitet Wyborczy „Ojczyzna” nie przekroczył wymaganego ordynacją wyborczą progu 8 %.

Zajmował się wówczas działalnością społeczno – polityczną w ramach Podkarpackiego Forum Prawicy. Uczestniczył w organizowaniu wyborów samorządowych w 1994 r., w których ugrupowania prawicowe odniosły w regionie jasielskim znaczny sukces. Niezależnie od pracy zawodowej aktywnie uczestniczył w pracach samorządowych, a mianowicie w Komisji Statutowej i Budżetowej Rady Miejskiej Jasła oraz w działalności charytatywnej w regionie jasielskim.

W  1992 r. wstąpił do Zjednoczenia Chrześcijańsko – Narodowego. W 1993 r. na III Zjeździe ZChN został wybrany do Zarządu Głównego stronnictwa, zaś po IV Zjeździe ZChN został I wiceprezesem Stronnictwa oraz członkiem Komitetu Politycznego. W latach 2000 – 2002 był Prezesem Zarządu Głównego tej partii. Pełnił również funkcję prezesa zarządu Regionu Podkarpackiego ZChN.

Od chwili powstania Akcji Wyborczej „Solidarność” działał w jej strukturach.Podczas kampanii wyborczej do Parlamentu w 1997 r. pełni funkcję wiceprzewodniczącego Rady Regionalnej „Akcji Wyborczej Solidarność”. W wyborach parlamentarnych 21 września 1997 r. został wybrany posłem (uzyskując jeden z najlepszych wyników). Na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu RP III kadencji 20 października 1997 r. powierzono mu funkcję wicemarszałka Sejmu, którą pełnił przez całą kadencję. W tej roli potrafił doskonale wykorzystać swoją wiedzę i cechy charakteru – pracowitość, szacunek dla innych, talent mediacyjny. W 2000 r. występował na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Yorku, jako przedstawiciel polskiego parlamentu na sesji przewodniczących parlamentów świata.

Po zakończeniu III kadencji Sejmu RP  w 2001 r., powrócił do pracy jako adwokat
w Kancelarii Adwokackiej w Jaśle, a jednocześnie w 2002 r., wybrany został radnym Sejmiku Województwa Podkarpackiego, uzyskując najwyższą liczbę głosów w tych wyborach samorządowych w Polsce.

W 2005 r. został wybrany doSejmu RP V kadencji z listy Prawa i Sprawiedliwości. Pełnił wówczas m. innymi funkcję zastępcy przewodniczącego Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, a także członka Sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą.

Po skróceniu kadencji Sejmu w roku 2007 ponownie kandydował z listy PiS, uzyskując mandat poselski. W Sejmie VI kadencji pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Komisji Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz pracował w Komisji Kultury Fizycznej i Sportu. Był wiceprzewodniczącym polskiego parlamentu delegacji do Zgromadzenia Parlamentarnego Sejmu i Senatu RP i Seimasu Republiki Litewskiej, a także przewodniczącym Polsko – Peruwiańskiej Grupy Parlamentarnej, wiceprzewodniczącym Polsko – Australijskiej Grupy Parlamentarnej oraz członkiem Polsko – Chińskiej Grupy Parlamentarnej.

W 2008 r. wystartował w wyborach uzupełniających do Senatu RP. Wybory zostały rozpisane po wygaśnięciu mandatu senatora Andrzeja Tadeusza Mazurkiewicza, który zmarł w trakcie trwania kadencji Senatu RP. W czerwcu 2008 r. S. Zając wybrany został senatorem VII kadencji Senatu RP w okręgu krośnieńsko – przemyskim. Wybory do Senatu potwierdziły niekwestionowaną pozycję polityczną Stanisława Zająca, który odniósł zdecydowane zwycięstwo w rywalizacji o fotel senatora, otrzymując blisko 50% wszystkich głosów. Pełnił funkcję Przewodniczącego Komisji Obrony Narodowej, był członkiem Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą.

Stanisław Zając od 2006 r. był członkiem Prawa i Sprawiedliwości, wybrany w skład Komitetu Politycznego i Rady Politycznej tej partii. Od chwili wyboru na senatora pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Klubu Parlamentarnego PiS i jednocześnie funkcję przewodniczącego Klubu w Senacie RP.

Zginął 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem lecąc wspólnie z Lechem Kaczyńskim Prezydentem RP i elitą państwa polskiego na uroczystości 70. rocznicy Zbrodni Katyńskiej. Pogrzeb ŚP. Stanisława Zająca odbył się w dniu 25 kwietnia 2010 r. w Jaśle.

Stanisław Zając był szanowanym i uznanym politykiem, serdecznie przyjmowanym przez polonię w wielu krajach świata m.in. Australii, Brazylii, Peru, Stanach Zjednoczonych. Szczególnie bliskie stosunki łączą go z politykami słowackimi, co ma ogromne znaczenie dla rozwoju województwa podkarpackiego.

W uznaniu działalności publicznej otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Jarosławia i Miasta Jasła, a pośmiertnie Honorowego Obywatela Gminy Dydnia i Gminy Jasło.

Senat Uniwersytetu Rzeszowskiego, w uznaniu wyjątkowego udziału w tworzeniu Uniwersytetu i działań na rzecz umacniania rzeszowskiej Alma Mater, przyznał mu Medal Uniwersytetu Rzeszowskiego. W trakcie III kadencji Sejmu był autorem ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Rzeszowskiego i swoim działaniem skutecznie doprowadził do jego utworzenia w 2001 roku.

Laureat wielu plebiscytów czytelników regionalnych gazet m. in. „Polityk Roku” w latach 1995, 1997 Tygodnika‚ „Nowe Podkarpacie”, Laur Nowin w latach 1998, 1999, 2000, 2006 Gazety Codziennej „Nowiny” oraz w 1998 roku otrzymał wyróżnienie „Józefy” Gazety „Super Nowości”. Odznaczony Krzyżem Wielkim Oficera Orderu „pro Merito Melitensi” Zakonu Maltańskiego, pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Honorowym Krzyżem Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, pośmiertnie odznaką honorową „Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego”, złotym Medalem Za Zasługi Dla Pożarnictwa, odznaką „Przyjaciel Dziecka”, Złotą Odznaką PZMot, Złotą Odznaką Honorową Związku Inwalidów Wojennych RP i Odznaką Honorową Za Zasługi Dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, złotym i srebrnym Medalem „Za Zasługi Dla Obronności Kraju”. Honorowy Prezes Klubu Sportowego „Czarni 1910 Jasło”. Członek Polskiego Czerwonego Krzyża. Inicjator wielu akcji charytatywnych.

Stanisław Zając był autorem wielu ustaw, uchwał i interpelacji podejmujących ważne zagadnienia społeczne i gospodarcze.

Od wielu lat zabiegał o budowę zbiornika wodnego Kąty – Myscowa na rzece Wisłoce. Wspierał planowane przedsięwzięcia budowy zbiorników retencyjnych Rudawka Rymanowska na Wisłoku i Dukla na Jasionce. Działania te są częścią opracowywanego kompleksowego „Programu ochrony przeciwpowodziowej dorzecza Górnej Wisły”. Doradzał i wspierał realizację projektu budowy sieci kanalizacyjnej i wodociągowej dla 16 gmin Związku Gmin Dorzecza Wisłoki. Wspierał ważne dla regionu rozwiązania komunikacyjne a szczególnie doprowadzenie do szybkiej budowy autostrady A-4 i drogi szybkiego ruchu S-19 przebiegającej przez Rzeszów – Miejsce Piastowe – Barwinek, mającej połączyć Polskę z południem Europy. Pomaga w nadrobieniu wieloletnich zaniedbań w infrastrukturze drogowej, szczególnie na terenie powiatów jasielskiego, krośnieńskiego i brzozowskiego.

Ważnym polem jego aktywności poselskiej była ochrona zdrowia, szczególnie poprawa infrastruktury szpitali i wyposażenie w nowoczesny sprzęt. Pomagał w pozyskiwaniu wielomilionowych dotacji na termomodernizację szpitali w Jaśle i Krośnie. Wspierał szkoły wyższe z Jasła, Krosna, Sanoka, Przemyśla i Jarosławia pomagając w utworzeniu nowych kierunków nauczania.

Występował skutecznie o wsparcie finansowe na budowę archeologicznego skansenu karpacka Troja w Trzcinicy. Wspierał pozyskiwanie środków na remonty i renowację skarbów kultury sakralnej – kościołów w Haczowie, Wietrznie, Dukli, Iwoniczu Zdroju, Grabówce i zniszczonej w czasie katastrofy budowlanej cerkwi w Krempnej. Pomagał w remontach miejsc pamięci narodowej w Jaśle, Nowym Żmigrodzie i Kobylanach.