200 lat temu, 23 marca 1822 r., w Zadusznikach k. Mielca urodził się Jan Boży Józef Ignacy Łukasiewcz. Pochodził z rodziny o tradycjach patriotycznych i niepodległościowych. Ojciec Józef brał udział w Powstaniu Listopadowym. Po sprzedaży części majątku rodzina przeniosła się do Rzeszowa, gdzie Ignacy najpierw uczył się w domu, a następnie ukończył cztery klasy gimnazjum. Trudna sytuacja ekonomiczna po śmierci ojca sprawiła, że 14-letni Ignacy rozpoczął pracę jako praktykant w aptece w Łańcucie, a następnie zdał egzamin zawodowy.
Młody Łukasiewicz angażował się także w działalność patriotyczną, m.in. przygotowywał wybuch powstania krakowskiego w okolicach Rzeszowa. Jej wynikiem było aresztowanie i uwięzienie, najpierw w Rzeszowie, a następnie we Lwowie. Po wyjściu na wolność Ignacy znalazł zatrudnienie w jednej z najlepszych lwowskich aptek. Dyplom magistra farmacji otrzymał w 1852 r. po ukończeniu studiów w Krakowie i w Wiedniu, po czym kontynuował pracę w lwowskiej aptece. Na jej zapleczu działało laboratorium, które prowadził. Tam właśnie w wyniku prowadzonych z Janem Zehem doświadczeń nad wykorzystaniem ropy naftowej do celów leczniczych udało się Ignacemu uzyskać czystą naftę. Służyła ona jako paliwo do zaprojektowanej przy współudziale Łukasiewicza lampy.
Wynalazek po raz pierwszy znalazł zastosowanie 31 lipca 1853 r. podczas ratującej życie operacji w lwowskim szpitalu. Był to pierwszy w historii zabieg przy sztucznym świetle. Tę datę uznaje się za symboliczny początek przemysłu naftowego.
Pracę w aptece i badania nad ropą naftową oraz metodami jej destylacji Łukasiewicz kontynuował po przeprowadzce do Gorlic – były to tereny bogate w złoża ropy naftowej. Pamiątką po jego pobycie w tym mieście jest stojąca do dziś pierwsza na świecie uliczna lampa naftowa. W tych latach Łukasiewicz uruchomił pierwszą na świecie kopalnię ropy naftowej w Bóbrce (istnieje do dziś) a następnie kolejne w okolicy Jasła, Gorlic i Krosna, a także rafinerie koło Nowego Sącza i pod Krosnem. Po kilku latach przeprowadził się do Jasła, by w 1865 r. przenieść się do wiejskiego dworku w Chorkówce, gdzie spędził resztę życia.
Ignacy Łukasiewicz był nie tylko farmaceutą, badaczem i przemysłowcem. Szeroko znana była też jego działalność społeczna i charytatywna. Finansował budowę dróg, mostów, szpitali, kościołów, w Chorkówce i w Bóbrce otworzył szkoły, w których uczyć się mogły dzieci wiejskie, opłacił też pracę nauczycieli. Zorganizował także kasę pożyczkową, z której usług mogli korzystać chłopi, dbał także o pracowników swoich przedsiębiorstw, m.in. tworząc w Bóbrce „kasę bracką” – jeden z pierwszych systemów ubezpieczeń społecznych.
Prowadził działalność polityczną – od 1876 r. był posłem na sejm krajowy we Lwowie, gdzie wywalczył m.in. wsparcie finansowe dla wierceń górniczych w rejonie Gorlic, a także subwencje na stypendia z zakresu górnictwa i technologii nafty oraz utworzenie pierwszego wydziału naftowego w krakowskiej Akademii Technicznej. Zmarł w 1882 r. w Chorkówce, a pochowany został w Zręcinie nieopodal Krosna.
W 2021 r. Sejm podjął uchwałę o ustanowieniu roku 2022 – Rokiem Ignacego Łukasiewicza, jak napisano w dokumencie, ze względu na jego „wielkie i niezwykłe zasługi dla przemysłu i gospodarki Polski, a także Jego zaangażowanie w walkę o niepodległość Ojczyzny oraz dbałość o pracowników”.
www.senat.gov.pl